Eerlijke kunsthandel tijdens WOII?

“Kunt u uitzoeken of zich in de archieven van het NIOD en de SNK (Stichting Nederlands Kunstbezit) informatie over mijn grootvader bevindt?”

Zo luidde de vraag van een buitenlandse kunsthandelaar wiens bedrijf ver voor de oorlog was opgericht. Voor en tijdens de oorlog handelde de grootvader veel in Nederlandse kunst. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn op grote schaal kunst en cultuurgoederen uit Nederland geroofd. Na de bevrijding begon men met de opsporing, recuperatie, het beheer en de restitutie van geroofde kunst. Hiervoor werd eind 1945 de SNK opgericht. Een groot deel van deze kunstroof bevond zich in Duitse depots en werd na de oorlog teruggehaald. Ook ‘gewone’ kunsthandel vond plaats tijdens de oorlogsjaren, tussen Nederlandse en buitenlandse kunsthandelaren. Maar hoe gewoon was die? Onder welke omstandigheden gebeurde dat, vrijwillig, onvrijwillig, en tegen welke prijs? Wie waren vorige eigenaren? Had de grootvader (die in de jaren ’30 Entartete Kunst had bevorderd) aldoor te goeder trouw en eerlijk gehandeld in Nederland? Had hij geprofiteerd van omstandigheden? Onderzoek bracht de nodige informatie boven tafel, maar er bleven ook vragen onbeantwoord; niet alles bleek te achterhalen. Voorjaar 2020